Veel vrouwen hebben tijdens en na hun zwangerschap last van klachten van en rond hun bekken. Andere namen voor deze klachten zijn peripartum bekkenpijn-syndroom, bekkeninstabiliteit of symfysiolyse.
Het bekken bestaat uit een ring van 3 botstukken: de linker en rechter bekkenhelft en aan de achterzijde het heiligbeen. Tussen deze drie botstukken bevinden zich drie gewrichten: 1 midden voor, de symfyse, en 2 aan weerszijde van het heiligbeen, de SI- of sacro-iliacale gewrichten. Het bekken vormt een functionele eenheid met de onderste lendewervels. Het is niet mogelijk om in één gewricht te bewegen, er bewegen altijd een of meer andere gewrichten van de ring mee. De botstukken worden op hun plaats gehouden door banden, kapsels en spieren.
Tijdens de zwangerschap verweken de banden van het bekken, waardoor het bekken minder stevig, minder 'stabiel' wordt. Dit is nodig om tijdens de bevalling de baby doorgang te geven door de nauwe bekkenring. Deze verweking is dus een heel natuurlijk verschijnsel dat bij elke zwangere optreedt. Soms echter veroorzaakt deze instabiliteit klachten.
Als de spieren rond het bekken niet in staat zijn om die grote beweeglijkheid onder controle te houden, raken de gewrichtsbanden overbelast en kan er een lichte verschuiving in de bekkengewrichten plaatsvinden. Deze bekken 'verwringing' zoals wij dat noemen geeft pijn en verstoring van beweging.
Bekkenpijn kan ontstaan tijdens de zwangerschap en gedurende of kort na de bevalling. Vrijwel alle vrouwen hebben in meerdere of mindere mate klachten van hun bekken tijdens de zwangerschap. Slechts weinig vrouwen (15 %) hebben helemaal nergens last van. Gedurende de bevalling komen er forse klachten op de bekkengewrichten, waardoor de gewrichten uit elkaar gedrukt worden en waarbij de balans van het bekken ook verstoord kan raken. Het verloop van de klachten na de bevalling bij de meeste vrouwen gunstig. Het merendeel van de klachten verdwijnt zonder dat er behandeling nodig is. Ook daar waar wel behandeling nodig is, is de prognose gunstig.
Bekkenpijnklachten zijn vaak niet continu aanwezig, maar wisselen in sterkte en van plaats. Dan weer pijn in de rug, dan in de liezen of aan het schaambeen. De klachten treden op na (te) lang aanhouden van een houding of beweging zoals staan, lopen, traplopen en omdraaien in bed en lang zitten.
Door de pijn kan er angst om te bewegen ontstaan, angst dat er wat beschadigt. Dit kan tot gevolg hebben dat je steeds minder gaat doen, wat vervolgens weer tot gevolg heeft dat je ook minder kúnt doen. Door minder te bewegen nemen de lichamelijke conditie, spierkracht en beweeglijkheid geleidelijk af. Gedoseerde bewegingen en activiteiten zijn echter niet schadelijk voor het bekken en de lage rug.
Belangrijk bij bekkenpijn is de balans tussen belasting en belastbaarheid. Aan de ene kant van de weegschaal staat de belasting: dit is een geheel van factoren die bepalen wat je als individu in het dagelijks leven moet of wilt (huishouden, kinderverzorging, werk, hobby's) en aan de andere kant de belastbaarheid van bekken en rug: het geheel van factoren die bepalen wat je als individu aankunt. Dit is mede afhankelijk van fitheid, vermoeidheid, een emotioneel zware periode of een periode van juist ontspanning. De belasting mag niet zwaarder zijn dan de belastbaarheid. Is dit het geval dan kan het verschil opgelost worden door aan de ene kant van de weegschaal de belasting af te laten nemen en/of aan de andere kant de belastbaarheid iets te laten toenemen. Belastbaarheid hangt samen met de algehele conditie van het lichaam of delen van het lichaam. Het woord conditie is een sleutelwoord bij het begrip belastbaarheid.
Door oefening/training verbetert de conditie en is het lichaam in staat om steeds grotere belastingen aan te kunnen: het lichaam wordt sterker, er is sprake van een verbetering in de belastbaarheid. De bekkenfysiotherapeut kan helpen de balans te hervinden in de juiste hoeveelheid activiteit met de juiste spanning van de omliggende spieren.
Tijdens de zwangerschap verweken de banden van het bekken, waardoor het bekken minder stevig, minder 'stabiel' wordt. Dit is nodig om tijdens de bevalling de baby doorgang te geven door de nauwe bekkenring. Deze verweking is dus een heel natuurlijk verschijnsel dat bij elke zwangere optreedt. Soms echter veroorzaakt deze instabiliteit klachten.
Als de spieren rond het bekken niet in staat zijn om die grote beweeglijkheid onder controle te houden, raken de gewrichtsbanden overbelast en kan er een lichte verschuiving in de bekkengewrichten plaatsvinden. Deze bekken 'verwringing' zoals wij dat noemen geeft pijn en verstoring van beweging.
Bekkenpijn kan ontstaan tijdens de zwangerschap en gedurende of kort na de bevalling. Vrijwel alle vrouwen hebben in meerdere of mindere mate klachten van hun bekken tijdens de zwangerschap. Slechts weinig vrouwen (15 %) hebben helemaal nergens last van. Gedurende de bevalling komen er forse klachten op de bekkengewrichten, waardoor de gewrichten uit elkaar gedrukt worden en waarbij de balans van het bekken ook verstoord kan raken. Het verloop van de klachten na de bevalling bij de meeste vrouwen gunstig. Het merendeel van de klachten verdwijnt zonder dat er behandeling nodig is. Ook daar waar wel behandeling nodig is, is de prognose gunstig.
Bekkenpijnklachten zijn vaak niet continu aanwezig, maar wisselen in sterkte en van plaats. Dan weer pijn in de rug, dan in de liezen of aan het schaambeen. De klachten treden op na (te) lang aanhouden van een houding of beweging zoals staan, lopen, traplopen en omdraaien in bed en lang zitten.
Door de pijn kan er angst om te bewegen ontstaan, angst dat er wat beschadigt. Dit kan tot gevolg hebben dat je steeds minder gaat doen, wat vervolgens weer tot gevolg heeft dat je ook minder kúnt doen. Door minder te bewegen nemen de lichamelijke conditie, spierkracht en beweeglijkheid geleidelijk af. Gedoseerde bewegingen en activiteiten zijn echter niet schadelijk voor het bekken en de lage rug.
Belangrijk bij bekkenpijn is de balans tussen belasting en belastbaarheid. Aan de ene kant van de weegschaal staat de belasting: dit is een geheel van factoren die bepalen wat je als individu in het dagelijks leven moet of wilt (huishouden, kinderverzorging, werk, hobby's) en aan de andere kant de belastbaarheid van bekken en rug: het geheel van factoren die bepalen wat je als individu aankunt. Dit is mede afhankelijk van fitheid, vermoeidheid, een emotioneel zware periode of een periode van juist ontspanning. De belasting mag niet zwaarder zijn dan de belastbaarheid. Is dit het geval dan kan het verschil opgelost worden door aan de ene kant van de weegschaal de belasting af te laten nemen en/of aan de andere kant de belastbaarheid iets te laten toenemen. Belastbaarheid hangt samen met de algehele conditie van het lichaam of delen van het lichaam. Het woord conditie is een sleutelwoord bij het begrip belastbaarheid.
Door oefening/training verbetert de conditie en is het lichaam in staat om steeds grotere belastingen aan te kunnen: het lichaam wordt sterker, er is sprake van een verbetering in de belastbaarheid. De bekkenfysiotherapeut kan helpen de balans te hervinden in de juiste hoeveelheid activiteit met de juiste spanning van de omliggende spieren.
Oefentherapie op de bal
Algemene adviezen bij bekkenklachten
- Wissel lang zitten, staan, lopen en liggen af. Ga regelmatig wandelen of fietsen.
- Probeer staande klusjes zittend te doen (strijken, aardappels schillen).
- Verdeel je werkzaamheden over de dag of week en doe niet alles achter elkaar.
- Rustmomenten inbouwen over de dag verdeeld, ga geregeld even liggen (10 - 15 minuten).
- Zorg voor ontspanning
- Vraag je partner of je omgeving klusjes van je over te nemen.
- Verwen je zelf zo nu en dan eens!
Therapie bij bekkenklachten
De therapie is erop gericht om het bekken weer in balans te brengen en te houden door middel van oefeningen die het bekken corrigeren en stabiliseren. Daarnaast worden er houding- en bewegingsadviezen gegeven bij zitten, staan, liggen en omdraaien in bed en andere dagelijks handelingen. Verder is er aandacht voor ademhaling en ontspanning. Bekkenpijn kan ook het gevolg zijn van een ongeval of een val op het stuitje.
Mobiliseren van het bekken
Klachten tijdens zwangerschap in het bekkengebied
Instabiliteit van het bekken tijdens de zwangerschap kan naast bekkenpijn ook andere gevolgen hebben. In veel gevallen zijn de klachten terug te voeren op het niet goed functioneren van de bekkenbodemspieren en daar is iets aan te doen. De instabiliteit kan op verschillende manieren gecompenseerd worden en dit kan allerlei klachten geven. Door buik- en rompspieren te (over)belasten, door het vastzetten van de ademhaling of door het continu aanspannen van de bekkenbodem. Dit laatste vergroot weliswaar de stabiliteit van het bekken, maar een verhoogde spanning in de bekkenbodemspieren kan leiden tot allerlei klachten, zoals urine-incontinentie, plasproblemen, ontlastingsproblemen en seksuele problemen.
Instructie van juist spiergebruik en ademhaling
